موتورخانه و گرمایش 

زیرشاخه ها

• 

  رادیاتور

  

  نحوه عملکرد رادیاتورها انتقال گرما از طریق جابجایی به این صورت است که هوای گرم بالای رادیاتور که سبک‌تر است به طرف بالا حرکت نموده و هوای سرد جایگزین آن می‌شود. این چرخش دایمی در جریان هوا، باعث بالا رفتن دمای اتاق می‌شود. آب موجود در رادیاتور، در سیستم حرارت مرکزی (شوفاژ)، توسط تجهیزاتی از قبیل دیگ، مشعل و پمپ گرم می‌شود. آب گرم شده توسط پمپ موجود در موتورخانه و از طریق لوله کشی به قسمت‌های مختلف ساختمان هدایت شده و وارد رادیاتورهای موجود در واحدها می‌گردد. گرمای آب توسط این رادیاتورها به اتاق منتقل شده و در نتیجه دمای آن کاهش می‌یابد. این آب برای دریافت مجدد گرما از طریق لوله برگشت به موتورخانه برگشته و به داخل دیگ شوف‍ا‍ژ هدایت می‌شود و بار دیگر این سیکل و چرخه تکرار می‌شود.

   انواع رادیاتورها از نظر شکل ظاهری به سه دسته‌ی پره‌ای، تخت (پنلی) و لوله‌ای تقسیم می‌گردند. جنس رادیاتورها نیز می‌تواند از انواع فولاد، چدن و آلمینیوم باشند (اخیرا در رادیاتورهای پنلی دکوراتیو از سنگ وشیشه نیز استفاده می‌شود).

• 

  پکیج دیواری و زمینی

  

  گرمایش به کمک موتورخانه های مرکزی پیش از لوله کشی گاز طبیعی نیز رواج بسیاری داشته است.بعد از فراهم سازی گاز طبیعی با تصحیح مشعل ها و سایر تجهیزات ، موتورخانه های مرکزی برای بهره برداری به کمک سوخت پاک گاز طبیعی اماده شدند. برخی ایرادات موجود در سیستم گرمایش مرکزی ، طراحان را به سمت سیستم اصلاح شده ای سوق داد. پکیج های گرمایشی نتیجه ی این طراحی هستند.

  پکیج وسیله ای است که بعنوان جایگزین بسیار مناسبی برای سیستم های موتورخانه گرمایشی منازل مورد استفاده قرار می گیرد. پکیج دیواری از اندازه و حجم بسیار کوچکی به اندازه آبگرمکن دیواری برخوردار است که از مزایای بسیار مهم این وسیله می باشد. پکیج برای گرمایش رادیاتور و تامین مداوم آب گرم مصرفی منازل و آپارتمان ها بسیار مناسب است. پکیج های نسل جدید سر و صدای خیلی کم سیستم حفاظت در برابر یخ زدگی ، راندمان حرارتی بالا ، سیستم عیب یابی الکترونیکی ، فن و دودکش دوجداره جهت تامین هوای کافی احتراق و خروج کامل دی اکسید کربن و قابلیت برنامه ریزی کارکرد روزانه و هفتگی دارند.

  چنانچه ظرفیت حرارتی زیادی از پکیج انتظار دارید ( معمولا برای آپارتمان های با بیش از ۳۰۰ متر مربع ) بهتر است از پکیج های زمینی استفاده کنید. در هر صورت اولویت با پکیج های دیواری می باشد چرا که بسیار کم مصرف تر و دارای عمر طولانی تری نسبت به پکیج های زمینی و پکیج های مخزن دار هستند.

  پکیج‌های تک مبدل تنها یک مبدل دارند که هر دو وظیفه‌ی گرم کردن آب مصرفی و گرم کردن مدار گرمایش را به‌عهده دارد. اما در پکیج‌های دو مبدله، یک مبدل هر کدام از این وظایف را انجام می‌دهد.

  یک پکیج دیواری با دو مبدل هم دیرتر جرم خواهد گرفت، و هم گرمای یکنواختی را برای شما فراهم می‌کند. همچنین، اگر املاح آب در محل زندگی شما بالاست، در انتخاب پکیج دیواری دو مبدله تردید نکنید.

• 

  دیگ شوفاژ چدنی

  

  دیگ آب گرم یا دیگ شوفاژ چدنی درواقع قلب تپنده سیستم گرمایش مرکزی ساختمان است; که بخشِ اصلی تأسیسات موتورخانه می‌باشد که گرمایش را به نقاط مختلف ساختمان انتقال می‌دهد. دیگ‌های چدنی به‌صورت پره پره (بخش بخش) ساخته می‌شوند. که با افزایش تعداد پره‌های دیگ، ظرفیت حرارتی دیگ نیز افزایش می‌یابد.

  ساختار پره‌های دیگ شوفاژ چدنی به صورتی طراحی‌شده است. که گرمای حاصل از احتراق به‌طور حداکثری دمای خود را به آبِ در جریان منتقل می‌کند. جنس دیگ شوفاژ چدنی با آلیاژ چدنی آتشخوار است. که در مقابل رطوبت و اکسید شدن مقاوم است.

  بر روی دیگ شوفاژ چدنی مشعل مخصوصی نصب می‌شود. مشعل گازی و یا گازوئیلی وظیفه گرم کردن آب درون دیگ شوفاژ را دارد.

  ازجمله مزایای دیگ شوفاژ چدنی نسبت به دیگ فولادی عبارت‌اند از:

  • به علت قابل باز شدن پره‌های دیگ، حمل‌ونقل آن آسان‌تر است.
  • قیمت آن ارزان‌تر و مناسب است.
  • ظرفیت دیگ را با اضافه کردن پره‌های اضافی می‌توان افزایش داد.
  • امکان تعویض نمودن پره‌ها و قطعه خراب آسان‌تر است.
  • در مقابل فرسودگی و زنگ زدن مقاوم‌تر است.
  • به خاطر پره پره بودن دیگ، بازدهی گرمایشی بالاتر دارد.

  محاسبه تقریبی ظرفیت دیگ چدنی مورد نیاز:

  ابتدا متراژ زیربنای مفید ساختمان را در عدد 100 (کیلو کالری) ضرب نمایید و سپس برای هر واحد مسکونی نیز عدد 6000 (کیلو کالری) بابت تامین آبگرم مصرفی را به آن اضافه نمائید. مثلا برای یک ساختمان با متراژ 1500 مترمربع زیربنای مفید و دارای 10 واحد آپارتمانی قدرت گرمایش دیگ مورد نیاز عبارتست از :

  کیلوکالری 210,000=(10×6000)+(100×1500)

  معمولاً پس از محاسبه ظرفیت، تا 20 درصد به عنوان ضریب اطمینان به ظرفیت محاسبه شده دیگ آبگرم موتورخانه اضافه می گردد.

  ظرفیت دیگ چدنی=(تعداد واحد مسکونی×6000)+(100×زیربنای مفید)

  ظرفیت دیگ چدنی با احتساب ضریب اطمینان=%20+ظرفیت دیگ چدنی

• 

  دیگ آبگرم و داغ فولادی

  

  دیگ آبگرم فولادی وظیفه گرم کردن آب را در محفظه ای  فولادی و تحت فشار بر عهده دارد.دیگ های آبگرم سنتی یا همان چدنی به دلایل فنی قادر به تولید آبگرم در ظرفیت بالا و تحت فشار زیاد نمی باشند به همین دلیل با پیشرفت تکنولوژی دیگ های فولادی تولید شد تا علاوه بر راندمان بالاتر پاسخگوی نیاز های مختلف نیز باشد.

  استاندارد های بین‌المللی ساخت مخزن‌های تحت‌فشار و گرما باید در ساخت دیگ آب گرم فولادی رعایت گردد. این استاندارد ها بیانگر الزام استفاده از فولاد آلیاژی مخصوص جهت تولید مخزن‌های تحت‌فشار و حرارت است. ازجمله دیگ آبگرم فولادی ، دیگ آب داغ و… همچنین طبق این استاندارد ها باید لوله‌های مخزن‌های تحت‌فشار و گرما از جنس لوله‌های آتشخوار بی‌درز باشد. و همچنین باید دیگ‌های آب گرم فولادی مطابق با نقشه و دستورالعمل طراحی و ساخت دیگ آب گرم یا داغ توسط برندهای تائید شده بین‌المللی باشد.

  دیگ‌های آبگرم فولادی ازلحاظ ساختار دیگر و گرمایش به دودسته زیر تقسیم می‌شوند:

  • دیگ‌های آب گرم فولادی فایرتیوب (آتش در لوله)
  • دیگ‌های آب گرم فولادی واترتیوب (آب در لوله)

  دیگ آب گرم فولادی تک پاس:

  در ابتدا دیگ‌های آب گرم مدل تک پاس ساخته شدند. یعنی هوای گرم حاصل از سوختن مشعل فقط یک‌بار در داخل دیگ جریان می‌یابد. و سپس از دودکش دیگ خارج می‌شود. (البته امروزه دیگر کاربرد ندارد.)

  دیگ آبگرم فولادی دو پاس:

  در این نوع دیگ هوای داغ 2 بار در داخل دیگ جریان می‌یابد. و سپس از دودکش دیگ خارج می‌گردد. بدین‌صورت که بار اول هوای داغ از سمت مشعل به سمت دیگر دیگ می‌رود. و سپس در درون کوره توسط لوله‌های انتقال‌دهنده گرما به طرف مشعل هدایت  و سپس خارج می شوند

  دیگ آب گرم فولادی سه پاس:

  هوای داغ حاصل از سوختن مشعل دیگ، 3بار در داخل کوره دیگ جریان می‌یابد. و در آخر از دودکش دیگ خارج می‌گردد. دیگ آبگرم سه پاس از همه دیگ‌های بالا دارایِ بازدهی گرمایشی بیشتری است. به همین دلیل کاربرد بیشتری نیز دارد.

• 

  دیگ بخار

  

  دیگ بخار (steam boiler) یک مخزن تحت‌فشار مخصوص جهت تولید بخار است که برای استفاده در صنایع و در بعضی دستگاه‌های تهویه هوا مورداستفاده قرار می‌گیرد. طبق استانداردهای بین‌المللی، دیگ‌های بخار باید از فولاد آلیاژی مخصوص مخزن‌های تحت‌فشار ساخته شود.

  به بیان خیلی ساده طرز کار دیگ بخار بدین‌ صورت می‌باشد. آب در مخزن تحت فشار زیاد حرارت می‌بیند و در اثر دمای زیاد به بخار تبدیل می‌گردد. و توسط لوله‌های مخصوص جهت مصارف مختلف به محل موردنیاز هدایت می‌گردد.

  انواع دیگ بخار از لحاظ جنس دیگ:

  • دیگ بخار چدنی ؛ دیگهای چدنی در صنایعی که بخار کم‌ فشار لازم است استفاده می‌شود.
  • دیگ بخار فولادی ؛ اکثر دیگهای بخار از جنس فولاد آتشخوار می‌باشند.

  دیگهای بخار ازلحاظ ظاهر و نحوه نصب، دو نوع هستند:

  • دیگهای بخار افقی
  • دیگهای بخار عمودی یا دیگ بخار ایستاده

  انواع دیگ بخار براساس ساختار سیستم گرمایشی آن:

  • دیگ‌های بخار واتر تیوب (water tube) یا لوله آبی
  • دیگ‌های بخار فایر تیوب (fire tube) لوله آتشی
  • دیگ بخار وت بک (wet back)
  • دیگ بخار درای بک (dry back)
• 

  مشعل

  

  مشعل عنصر اصلی سیستم احتراق که شامل تهیه سوخت ، توزیع سوخت هوا و کنترل احتراق است. مشعل یک دستگاه مکانیکی است که مقدار مورد نیاز سوخت و هوا را تامین می کند و باعث ایجاد اختلاط سریع و تولید شعله می شود. میزان مخلوط هوا و سوخت به طور مستقیم بر پایداری، شکل و انتشار شعله تاثیر می گذارد.

  چند نوع مشعل برای دیگ موتورخانه وجود دارد؟ به طور کلی مشعل موتورخانه با سوخت فسیلی کار می کنند و دارای عملکردهای مختلف، مصرف سوخت و ظرفیت گرمایشی متنوعی می باشند. لذا مهم ترین خرید مشعل مربوط به آیتم نوع سوخت آن است که بر اساس دسترسی راحت ما به سوخت فسیلی تفکیک می شوند.

  انواع مشعل عبارتند از:

  • مشعل گازی
  • مشعل گازوئیلی
  • مشعل دوگانه سوز (گازی-گازوئیلی)
  • مشعل مازوت سوز
  • مشعل اتمسفریک

  قطعات اصلی مشعل : الکتروموتور، شیر برقی، پرشر سوئیچ گازی، بلوور یا فن هوادهی، سیستم جرقه زنی، یون یا فتوسل مشعل، رله کنترل و دمپر تنظیم هوا، بدنه مشعل، شعله پوش و شعله پخش کن مشعل و ...

  از جمله کاربردهای مشعل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

  • استفاده در موتور خانه ها جهت گرمایش آبگرم مصرفی و دیگ جهت سیستم گرمایشی
  • استفاده در کارخانه جات جهت دیگ های بخار و دیگ ذوب
  • مواد مصارف خاص مانند گرمایش محیطی با شعله مستقیم و خشک کن ها
• 

  سختی گیر و رسوب گیر

  

  سختی گیر (water softener) دستگاهی است که برای حذف سختی کل آب شامل کلسیم ، منیزیم و برخی کاتیونهای فلزی موجود درون آب سخت استفاده میشود. سختی گیر رزینی با فراهم نمودن محیطی مساعد درون بدنه ای تحت فشار فلزی (گالوانیزه) یا فایبرگلاس (frp) زمینه تبادل یونی را فراهم می نماید.

  با استفاده از این دستگاه آبی نرم در اختیار صنایع مختلف شامل صنایع غذایی ، نساجی و رنگرزی ، چرم سازی ، شستشو ، دستگاه های حرارتی و برودتی ، ساخت بتن و …. قرار داده میشود. آب نرم خروجی از دستگاه سختی گیر دارای مزایای بسیاری از جمله طولانی شده عمر لوله کشی ساختمان ، کف کردن بیشتر تمیزکننده ها و صابون می باشد.

  در آبگرم کن های ایستاده، شن و ماسه وارد مخزن شده و به عنوان یک عایق حرارتی مانع گرم شدن آب توسط شعله های آتش می شوند. در پکیج و آبگرم کن دیواری، ورودی ها به سرعت مسدود می شوند و شن و ماسه اجازه نمی دهند که آب درون سیستم جریان پیدا کند. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی میتوان از ضد رسوب پکیج و آب گرم کن استفاده نمود که به آنها رسوبگیر پکیج و آب گرم کن نیز گفته می شود.

  عملکرد رسوبگیرها متفاوت است. بعضی انواع ضد رسوب مغناطیسی بوده و با میدان مغناطیسی ایجاد شده جلوی تشکیل رسوب را می گیرد. بعضی رسوبگیر پکیج از پلی فسفات استفاده می کنند که مانع از شکل گیری کریستالهای آهک می شود.

• 

  فیلتر شنی

  

  فیلتر شنی نوعی دستگاه خالص سازی آب با استفاده از شن و ماسه های ریز با بهره گیری از مکانیزم عملکرد خاص می باشد. شن ها و سنگ ریزه های موجود در این فیلتر قادر به جداسازی انواع رسوبات، فلزات، هیدروکربن ها و دیگر مواد جامد از آب ورودی می باشند. مهمترین عامل تضمین کننده عملکرد فیلتر شنی، سایز سنگ ریزه ها و کیفیت آنها است.

  فیلتر شنی در زمره متداول ترین تجهیزات فیلتراسیون به کار رفته در استخرهای داخلی است به صورتی که اگر از فیلتر مناسب استخر سخن به میان بیاید و نوع آن بیان نگردد منظور گوینده همین فیلتر شنی خواهد بود. این در حالی است که انواع دیگری از فیلتر ها همچون فیلتر کارتریجی و فیلتر دیاتومه نیز جهت خالص سازی آب استخر وجود دارند اما اغلب مردم فیلتر شنی را به ‌عنوان بهترین فیلتر تصفیه کننده آب استخر می‌شناسند.

  انواع فیلتر تصفیه:

  • فیلتر شنی استخر ( Sand Filters)
  • فیلتر کارتریجی استخر ( Catridge Filters)
  • فیلترهای دیاتومه (Diatomaceo Earth)
• 

  پمپ سیرکولاتور

  

  پمپ سیرکولاتور (Circulator Pump)، پمپی است که از آن برای به گردش در آوردن یک سیال درون یک سیکل بسته استفاده می‌شود. این پمپ زیرمجموعه‌ی پمپ‌های سانتریفیوژ است که سیالات را تا دمای 100 الی 130 درجه سانتیگراد پمپاژ می‌کند. این الکترو پمپ‌ها اغلب برای تأمین آب داغ در سیستم‌های گرمایش مرکزی و منطقه‌ای، و گردش آب داغ در سیستم‌های آب گرم خانگی مثل مدار آب گرم شوفاژ، و یا برای سیرکوله آب، مورد استفاده قرار می‌گیرند. بدنه پمپ‌های سیرکولاتور خطی را عموما از چدن و یا استیل می‌سازند. پروانه آن‌ها هم از استیل، چدن و برنج ساخته می‌شود. گفتنی است که از هر نوع پمپ سیرکولاتور، بسته به جنس بدنه و پروانه، برای مصارف و کاربری‌های مشخصی استفاده می‌شود.پمپ‌های سیرکولاتور بسیار کم‌صدا کار می‌کنند و دور موتور آن‌ها چیزی بین 1500 و 3000 دور است. پمپ سیرکولاتور مکش منفی نداشته، مصرف انرژی‌اش بهینه است، و در رده‌بندی مصرف در رده‌های A و B قرار می‌گیرد.پمپ‌های سیرکوله نصب آسان و هزینه‌های نگهداری پایینی دارند و تنوع مدل و سایز در آن‌ها بسیار بالا است. پمپ سیرکولاتور را به نام‌های پمپ آب در گردش، پمپ آب گرم، پمپ خطی و پمپ سیرکوله هم می‌شناسند.

  انواع پمپ سیرکولاتور:

  1. پمپ آب گرم: در مواقعی که برای تأمین آب گرم مصرفی،از مبدل حرارتی و یا از منبع کوئلی آب گرم ایستاده استفاده شود،باید از یک پمپ آب گرم برای سیرکولاسیون آب گرم شوفاژ استفاده کرد.
  2. پمپ برگشت آب گرم مصرفی: این پمپ با به گردش در آوردن آب گرم در داخل لوله‌ها و مخزن آب گرم، کمک میکند;که همیشه آب گرم در نزدیک‌ترین نقطه در دسترس باشد.
  3. پمپ گردش آب شوفاژ: زمانی استفاده می‌شود; که به گردش آب گرم در سیستم گرمایش مرکزی و منطقه‌ای و یا به گردش آب در سیستم آب گرم خانگی نیاز داشته باشیم.
• 

  مبدل حرارتی

  

  مبدل حرارتی یا مبدل گرمایی تقریبا پرکاربردترین عضو در فرآیندهای شیمیایی هستند و می توان آن ها را در بیشتر واحدهای صنعتی ملاحظه کرد. آنها وسایلی هستند که امکان انتقال انرژی گرمایی بین دو یا چند سیال در دمای مختلف را فراهم می کنند. این عملیات می تواند بین مایع-مایع، گاز-گاز و یا گاز-مایع انجام شود. مبدل های حرارتی به منظور خنک کردن سیال گرم و یا گرم کردن سیال با دمای پایین تر و یا هر دو مورد استفاده قرار می گیرند.

  مبدل های حرارتی در دستگاه های مختلف نظیر دیگ بخار، مولد بخار، کندانسور، اواپراتور، تبخیرکننده ها، برج خنک کن، پیش گرم کن فن کویل، خنک کن و گرم کن روغن، رادیاتورها، کوره ها و … کاربرد فراوان دارند.

  انواع مبدل حرارتی:

  • مبدل دو لوله ای
  • مبدل حرارتی پوسته و لوله
  • مبدل حرارتی حلزونی یا مارپیچ
  • مبدل حرارتی صفحه ای

• 

  منبع آب

  

  مخزن آب به عنوان یکی از ملزومات اصلی ذخیره سازی و تامین آب شرب ساختمان ها و منازل مسکونی است. در صورتی که آب ذخیره سازی شده برای مصارف بهداشتی مورد نیاز باشد اهمیت انتخاب و خرید مخزن آب بهداشتی پر رنگتر خواهد شد و نیازمند توجه به پارامترهای بیشتری خواهید بود. با توجه به ممنوعیت های اعلام شده در خصوص عدم اتصال مستقیم پمپ آب ، توسط سازمان آب و فاضلاب به شبکه آبرسانی شهری ، هر مجتمع ساختمانی نیازمند تامین مخزن با حجم مناسب است.

  مخازن آب در ایران انواع مختلفی دارد. مخزن پلاستیکی (مخزن پلی اتیلن، مخزن فایبرگلاس، مخزن GRP)، مخزن فلزی (مخزن گالوانیزه، مخزن استیل)، مخزن بتنی . هر یک از این مخازن نیز انواع مختلفی دارند. برای مصارف خانگی مدتی است مخازن پلی اتیلن به خاطر مزیت هایی که دارند به سایر مخازن ترجیح داده می شوند.

• 

  دی اریتور

  دی اریتور